Πλέον θα μπορείτε να παρακολουθείτε το Ἀναγράφω και από την σελίδα του στο facebook

α.α.

Δευτέρα 16 Ιανουαρίου 2012

Ένα Όραμα για το 2012;

Β. Κατράκη - Μοναξιά
Νέα χρονιά και οι ευχές πολλές για κάτι καλλίτερο. Νέο έτος και όμως οι  μόλις δυο βδομάδες που πέρασαν ήταν αρκετές για να μας γυρίσουν στις παλιές έγνοιες και στα προβλήματα της καθημερινότητας, που ίσως τελικά δεν γνωρίζει τις ελπίδες μιας (φαινομενικά;) νέας αρχής. Ίσως κιόλας η διαπίστωση ότι κάθε «πέρσι και καλύτερα», όπως έγραφε και ο Παπαδιαμάντης την πρωτοχρονιά του 1896, να βρίσκει και άλλο ένα έρεισμα σήμερα, βαρύ σε κάθε συνείδηση.

Δυστυχώς, η τόσο τεχνηέντως ψυχολογική, αν όχι και φυσική, καταπίεση, έχει οδηγήσει πολλούς από εμάς σε ανάπτυξη τέτοιων ψυχολογικών μηχανισμών, όπως αυτών της απάθειας, τόσο στο προσωπικό όσο στο κοινωνικό επίπεδο, ή της άρνησης και της μετάθεσης των προβλημάτων, που πια οι τόσο απροσχημάτιστα βίαιοι οικονομικοί και πολιτικοί εκβιασμοί εναντίων των μεσαίων, αδυνάτων και εξαθλιωμένων κοινωνικών στρωμάτων, έχουν καταφέρει την εσωτερική αποδόμηση όχι μόνο ενός από καιρού φθαρμένου κοινωνικού ιστού, αλλά και κάθε ίχνους, κάθε βάσης πάνω στην οποία στηρίζαμε την ταυτότητα μας ως πολίτες.



Η χρόνια και σχεδόν μεθοδευμένη αποσήμανση ή αλλοτρίωση όλων αυτών των στοιχείων που καθόριζαν τις προσωπικές μα και συλλογικές ιδιαιτερότητές μας, μία ξεχωριστή ποιότητα βίου (από την γλώσσα, την παιδεία και την ιστορική συνείδηση μέχρι και την καθημερινή καλλιτεχνική και πολιτική έκφραση) και ένας άκριτος πιθηκισμός, έχουν φανερώσει στα μάτια όλων μας μια κοινωνία παραπληγική - που πια δεν καταφέρνει να ασκήσει τον ελάχιστο έλεγχο σε μια παρασιτική «πολιτική τάξη» και τα μέσα ενημέρωσης - όσο και ένα κράτος που δημιουργήθηκε και στάθηκε από την αρχή εχθρικό και ξένο, καπηλεύοντας και αποδομώντας μέχρι και την έννοια της πατρίδας, μια λέξη που όλο και πιο συχνά ακούγεται σε ρητορικά σχήματα μα δίχως περιεχομένου. (Δεν είναι και καθόλου παράδοξο πως φαινόμενα ενός αγελαίου εθνικισμού πληθαίνουν, ακριβώς λόγο της αδυναμίας πολλών να εντοπίσουν όλα εκείνα τα στοιχεία που νοηματοδοτούσαν έναν διαφορετικό συλλογικό βίο, και έτσι καταφεύγουν σε κατασκευασμένα και επικίνδυνα ιδεολογικά υποκατάστατα)

Φοβάμαι πως εμείς, έτσι, μείναμε απομονωμένα άτομα δίχως πρόσωπο, κουρασμένοι και δίχως δράση. Σχεδόν μόνη διέξοδος η ενασχόληση με τις ιδιωτικές υποθέσεις, αλλά με μόνη βάση έναν αυξανόμενο «ανήθικο οικογενειασμό»* και ίσως την ψευθαίσθηση ότι κάπως θα βγούμε σώοι. Οι ευχές ήταν πολλές για τη νέα χρονιά, μια προσπάθεια ίσως για απώθηση αυτής της λανθάνουσας αλλά τόσο άλογης απαισιοδοξίας που όλο και περισσότερο επιβάλλεται. Σίγουρα πάντως, η απάθεια και η μυωπική αυτή εσωστρέφεια, όσο και αν μεταθέτουν και απωθούν όλα αυτά τα προβλήματα, δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να τα συντηρούν, να τα καθιστούν ανεξέλεγκτα και πλέον πρόδρομα μιας οικονομικής και πολιτικής καταστροφής. Βέβαια το μεγάλο στοίχημα μάλλον δεν ήταν ποτέ το αν θα καταφέρναμε να ξεπεράσουμε μια οικονομική κρίση, επιφαινόμενη τελικά μιας βαθύτατα πολιτικής/πολιτισμικής, αλλά ακόμη και να φτάσουμε στην καταστροφή (μία από τις εκατοντάδες που περιγράφονται στις πολλές σελίδες τις ιστορίας) το αν θα καταφέρουμε να την μετατρέψουμε σε μια δημιουργική μεταβατική περίοδο προς κάτι πιο αληθινό και κάτι καλλίτερο, αντί να επιστρέψουμε στις ίδιες συνθήκες που τελικά την προκάλεσαν. Με λίγα λόγια, να δημιουργήσουμε μια κοινωνία δημιουργικά προσωπική, μια κοινωνία με πρόσωπα που θα καθορίζουν χωρίς μεσολαβήσεις τις σχέσεις τους και το περιβάλλον τους με πρωταρχική βάση τις συλλογικές τους ανάγκες και ιδιαιτερότητες.

Είναι μια προσωπική τουλάχιστον παρατήρηση, όμως, πως η έλλογη επιθυμία να ξεπεραστεί αυτή η οικονομική και πολιτική κρίση, δεν συνοδεύεται από ένα Όραμα πάνω στο οποίο θα μπορέσουν να χτιστούν τα κοινά και προσωπικά όνειρά μας. Δεν συνοδεύεται από μια επιθυμία για αυτογνωσία, μια νηφάλια προσπάθεια να βρούμε τελικά μια ταυτότητα χωρίς μειονεξίες και ιδεολογικά δάνεια, με βάση τόσο το παρελθόν όσο και το μέλλον που θέλουμε να καθορίσουμε εμείς οι ίδιοι για εμάςº γιατί ίσως αυτή η κρίση να είναι περισσότερο μια συλλογική κρίση ταυτότητος. Έτσι αν είναι να ευχηθώ κάτι για αυτό το έτος, εύχομαι το «Καλή Χρονιά» που όλοι μας τόσο εύκολα είπαμε και ακούσαμε, να μην μείνει μια παθητική και ανόητη ευχή αλλά να γίνει ένα πρόταγμα για όλους μας, ένα πρόταγμα για να πάρουμε την ζωή και το μέλλον μας στα χέρια μας και να σταματήσουμε να είμαστε έρμαια μιας παρασιτικής θράκας ανθρώπων που μόνο σκοπό έχουν το κέρδος.

Και τέλος για όλους αυτούς που αυτή η βαρβαροκρατία έχει καταστρέψει ακόμη και την δυνατότητας τους να ονειρεύονται και να ελπίζουν δεν μπορώ παρά να κλείσω ενθυμούμενος ξανά δύο υπέροχους στίχους από την Ἑλένη του Γ. Ρίτσου:

«... Ἴσως ἐκεῖ ποὺ κάποιος ἀντιστέκεται χωρὶς ἐλπίδα, ἴσως ἐκεῖ νὰ ἀρχίζει
ἡ ἀνθρώπινη ἱστορία, ποῦ λέμε, κ᾽ ἡ ὀμορφιὰ τοῦ ἀνθρώπου...»

α.α. 

* Ανήθικος οικογενειασμός ή amoral familism όρος του E. Banfield για να περιγράψει το φαινόμενο όπου το συμφέρον της οικογένειας είναι πάνω από αυτό της κοινωνίας ή και εις βάρος της. 


ΥΓ:  Από σήμερα θα μπορείτε να βρείτε στην σελίδα Βιβλία (πάνω αριστερά) μια λίστα με βιβλία που μου έκαναν εντύπωση ή θα ήθελα να διαβάσω. Σίγουρα, σχόλια με προτάσεις και κρίσεις θα είναι πάνω από απαραίτητα.  

5 σχόλια:

  1. Το ριψοκίνδυνο όραμα της φαντασίας
    Κική Δημουλά

    Η φαντασία
    -απόφοιτος του Πλάστη
    γόνος του παραλογισμού
    και της υπεροψίας-

    σε κοίταξε εξονυχιστικά και είπε

    "δε μου ταιριάζεις είσαι αβλαβής.
    Σε κίνδυνο θα σε μεταμορφώσω
    με τον πιο ταχύ και αλάνθαστο τρόπο:
    αγαπώντας σε.

    Θηρίο θα σε σκηνοθετήσω
    σε απόσταση μάχης

    να μου ξεφεύγουν
    οι βρυχηθμοί των ελιγμών σου
    να υπερπηδούν το λάκκο που'χω σκάψει
    σκεπασμένον
    με απατηλή στερεότητα κλαδιών
    γνωστή παγίδα για τη θήρα
    ζωώδους αγριότητας".

    Έτσι έγινε
    κι έρχεσαι τώρα επίπλαστο θηρίο
    και μου ζητάς εμένα το λόγο
    με ποιο δικαίωμα σε άλλαξα
    από λαγό σε σαρκοβόρο
    λες και σέ ερωτεύτηκα εγώ.

    Τα παραπονά σου στη φαντασία.
    Αυτή εξευρίσκει λάλημα
    όταν δε ξημερώνει.

    Να την ευγνωμονείς.

    Άν η φαντασία δε σκηνοθετούσε
    υπαρκτόν θηριώδη τον έρωτα
    ποτε καμιά πραγματικότης
    δε θα μας είχε αγαπήσει

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πολύ ενδιαφέρον το ποίημα της Δημουλά (αν και πρέπει να πω πως μετά την συμμετοχή της στους 32 διανοούμενους και την παραλαβή ενός βραβείου από τον Υπ. «Πολιτισμού» Γερουλάνο.... δεν έχω πια πολύ καλή άποψη, παρα ταύτα άλλο η Ποίηση και άλλοι οι ποιητές...άλλο θέμα βέβαια αυτό)

    Η φαντασία άλλωστε είναι ίσως από τα λίγα πράγματα που μας κάνουν ανθρώπους, που μας δίνουν και προσφέρουν την δυνατότητα να υπάρχουμε ως πρόσωπα.. και πραγματικά αναρωτιέμαι τι έρχεται πρώτα, η Φαντασία ή ο Έρωτας (με την πολύ ευρύτερη έννοια, την έννοια του να περιορίζεις τον εαυτό σου ώστε να δημιουργήσεις μια προσωπική σχέση με το Άλλο, είτε αυτό είναι ένας εραστής, ένας φίλος, ένας συγγενής, μια τέχνη, ή ο Θεός) ; Πάντως δεν θα μπορούσα να δεχτώ πως ο Έρωτας είναι μια σκηνοθεσία...οι έρωτες βέβαια ίσως.

    Αλλά θα έλεγα πως τα Οράματα δεν τρέφονται από την Φαντασία παρα μόνο από τον Έρωτα...η φαντασία ίσως τους δίνει απλά λίγο σχήμα...και σήμερα απλά είμαστε τοσο ανέραστοι και φυλακισμένοι που δεν μπορούμε και να φανταστούμε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Άλλο η ποίηση και άλλο οι ποιητές, σωστά είπατε.

    Ο έρωτας είναι και γνώση, έτσι όπως το θέσατε σε κάποια σημεία. Γνώση του τι είμαστε, τι είναι εκείνο που μας εμπνέει...μια ανακάλυψη. Έτσι γεννιέται ,γιατί όχι και το όραμα που όμως η ηττοπάθεια το καταστρέφει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Χμ. Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ έτσι ... αν και χωρίς να θέλω να χαθώ στο βάθος της συζήτησης, ίσως είναι τότε η αυτοσυνείδηση.. η συνείδηση της προσωπικής μας ατομικότητας και του κινδύνου της απομόνωσης που αυτή φέρει...

    Πάντως στο τέλος, ένα πρόβλημα μένει σήμερα... είτε χάσαμε τον Έρωτα είτε την φαντασία είτε και τα δύο... μείναμε χωρίς ένα Όραμα και αδυνατώ σκεφτώ έναν τρόπο ωστε να μπορέσουμε να ξαναονειρευτούμε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε πολλά πράγματα, όπως για παράδειγμα την προέλευση του χώρου και του χρόνου, νιώθουμε δέος... την ανεπάρκεια ίσως της διανοητικής μας δυνατότητας. Καιρός μάλλον είναι να νιώσουμε δέος και για άλλα πράγματα. Αυτό θα είναι μια καλή αρχή για κάθε είδους προσπάθεια.
    Ο Έρωτας ασφαλώς και δεν μπορεί να χαθεί διότι είναι η αιτία να ανανεώνεις την πίστη σου στην ανθρωπότητα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Παρακαλώ αφήστε το δικό σας Σχόλιο ή Προβληματισμό!!